TalmudTalmud (İbranice: תלמוד), Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dini metinlerdir.[2] İbranca "Lilmod" (Öğrenmek, öğretmek) kökünden alınmış bir kelimedir ve kaideler, esaslar toplamı anlamına gelir. Kelimenin İbranca-Aramca karışımı olduğunu söyleyen dilciler de vardır.[1] Mişna ve Gemara bölümlerinden müteşekkildir. Talmud'un iki versiyonu vardır: 5. yüzyıla ait olduğu kabul edilen; ancak daha eski dokümanları da içeren Babil Talmud'u ve daha eski olan Filistin ve Yeruşalim (Jerusalim, Kudüs) Talmud'u.
Musevilikte önceleri Sözlü Tevrat olan Tora, "Şebealpe", daha sonraları "Mişna" ismiyle yazılı hale getirilmiştir. Mişna, temel olarak Musevi Medeni ve Ceza hukuku olarak tanımlanabilir daha sonraları Hahamlarca Mişna'nın daha derinlemesine açıklamaları yapılmış ve buna Gemara adı verilmiştir.[2]
Yahudiler nazarında Kitab-ı Mukaddes'ten sonra en önemli yeri işgal eden Talmud iki kasımdır: 1. Mişna (Daha çok şifahî dînî gelenekleri ihtiva eder), 2. Gemara (bir nevi Mişna'nın tefsiridir). Genellikle dinler tarihçileri her iki yorumun M.S. II. yy da yaşamış olan Yuda Hanasi adındaki bir haham tarafından yazıldığı görüşündedirler. Talmud'a inanmayan, gerçek anlamda bir Yahudi sayılmaz. Nitekim Karaim ve Habeşistan Yahudileri yalnız Tevrat'a inandıkları için hakiki Yahudilikten uzak tutulmuşlardır. Bir başka açıdan Talmud, 1. Filistin (Kudüs) Talmudu, 2. Bâbil Talmudu olmak üzere yine iki noktadan ele alınabilir. (L. Ma'luf, el-Müncid, s. 113). Kudüs Talmudu, Bâbil Talmudu'ndan daha önemli ve önceliklidir.[1]
Mişna
Mişna, 6 Bölümden oluşmaktadır bunlara İbranice (sedarim, tekili seder סדר) denir. Bu altı bölümden her biri kendi aralarında 7 ila 12 alt bölüme ayrılır bu her alt bölüme de İbranice masehtot (tekili masehet מסכת) denmektedir. Mişna'da Toplam 63 alt bölüm bulunmaktadır. Bunlar:
Birinci Bölüm: Zeraim ("Tohumlar"). 11 alt bölümden oluşur. Tarımla ilgili kanunlar ve Kohen, Levi, Fakir ve Hastaların payları ile ilgili bölüm.
İkinci Bölüm: Moed ("Kutsal Günler"). 12 alt bölümden oluşur. Yahudi Takvimi, Bayramlar ve bunlarla ilgili hükümler.
Üçüncü Bölüm: Naşim ("Kadınlar"). 7 alt bölümden oluşur. Evlenme, boşanma kadın erkek ilişkileri ve Nazirlik ile ilgili hükümler.
Dördüncü Bölüm: Nezikin ("Zararlar"). 10 alt bölümden oluşur. Yahudi Ceza ve Medeni Hukuku ve Mahkemeler üzerinedir.
Beşinci Bölüm: Kodşim ("Kutsal Şeyler"). 11 alt bölümden oluşur. Tapınak'taki kurban törenleri ve yenmesi yasak ve mubah olan yiyecekler hakkındadır.
Altıncı Bölüm: Taharot ("Temizlik, Arılık"). 12 alt bölümden oluşur. Arınma ritüellerini ve kanunlarını hakkındadır.
Biçim ve Üslubu
Mişna biçimi, genellikle iki din bilgesinin soru cevabı biçimindedir Soru sorana "makşan"; cevaplayana ise "tartzan" denir. Bu fikir alışverişi de Gemara'nın yapıtaşlarını oluşturur
Mişna metni, yaklaşık M.Ö. 100 ile M.S.200 yıllarında yaşamış hahamların deyişlerini içermektedir. Bu hahamlara Tanaim, “öğretmenler” denir. Bu gruba [Rabi Şimon Ben Zakay], Rabi Şimon Bar Yohay, Rabi Akiva ve Rabi Yehuda Hanasi gibi büyükler hahamlar dahildir.
Gemara
Gemara metnini oluşturan Hahamlara Amoraim; "açıklayıcılar", ya da “yorumcular” denir. Bu gruba Rav Aşi, Rav Yohanan da dâhildir. Gemara, Mişna'nın 63 alt bölümünden sadece 37 tanesinin analizini yapmıştır. Bunlar;
Birinci Kısım: Zeraim ("Tohumlar"). 1 alt bölümden oluşur.
Berahot
İkinci Kısım: Moed ("Kutsal Günler"). 11 alt bölümden oluşur.
Şabat
Eruvin
Pesahim
Yoma
Suka
Beitsa
Roşaşana
Taanit
Megilla
Moed Katan
Üçüncü Bölüm: Naşim ("Kadınlar"). 7 alt bölümden oluşur.
Hagiga
Yevamot
Ketubot
Nedarim
Nazir
Sota
Gitin
Dördüncü Bölüm: Nezikin ("Zararlar"). 8 alt bölümden oluşur.
Kiduşin
Bava Kama
Bava Metsia
Bava Basra
Sanhedrin
Makat
Şevuot
Avoda Zara
Beşinci Bölüm: Kodşim ("Kutsal Şeyler"). 9 alt bölümden oluşur.
Horayot
Zevahim
Menahot
Hulin
Behorot
Erhin
Temura
Keritut
Melia
Altıncı Bölüm: Taharot ("Temizlik, Arılık"). İki alt bölümden oluşur.
Nida
Agada
Talmud'un içinde yer alan detaylı ve anlaşılması zor açıklamaları ve analizleri daha eğlenceli hale getirmek havayı hafifletmek için, hikayeler, fıkralar, vecize ve efsanelerle daha çekici hale getirmek için yazılmıştır yaklaşık Talmud'un 0'unu meydana getirir.
Bu hikayeler Yahudi halkı için hayati önem taşımaktadır çünkü Yahudi kanunu Tevrat'daki bir cümleyi okuyup onu kelimesi kelimesine hiçbir zaman uygulamamıştır.
Örneğin Tevrat'da geçen göze göz, dişe diş sözü "Eğer biri seni kör ettiyse, sen de gidip onu kör etmelisin" şeklinde anlaşılmaz ve Yahudi kanununda böyle uygulanmaz. Yahudi kanununa göre: Toplumda iki kör kişinin ortaya çıkmasının kime ne yararı olacaktı? bu yüzden bu söz her zaman iki düzeyde anlaşılır;
Adaletin orantılı olması gerektiği (bir göz için bir hayat değil)
Bir gözün değerine karşılık bir gözün değeri, yani maddi hasarlar için.
Kudüs Talmudu ve Babil Talmud'u
O yıllarda Yahudi nüfusun büyük bir bölümü Roma İmparatorluğu'nun sınırları dışında Babil'de yaşıyordu, Babil'deki hahamların tartışmalarından derlenmiş olan Gemara'dan oluşan Talmud'a Talmud Bavli veya Babil Talmudu denildi. İsrail toprağında ise ayrı tartışmalar yer aldı, bunlardan oluşturulan Gemara'dan oluşan Talmuda ise Talmud Yeruşalim ya da Kudüs Tamudu denildi. (Gerçekte Kudüs Talmudu Kudüs'te değil, Sanhedrin'in bulunduğu Tiberya'da yazılmıştı ancak Sanhedrin'in bulunduğu yere saygı ifadesi olarak Kudüs Talmudu ifadesi tercih edilmiştir).
Kudüs Talmudu, Babil Talmudu'ndan çok daha kısa, anlaşılması çok daha karmaşıktı çünkü düzenlenmesi aceleye gelmişti. O yıllarda İsrail'deki durum, Yahudiler için çok daha istikrarlı olan Babil'deki ortamdan çok daha kötüydü. Bu sebeple Yahudi Haham okulları olan yeşivalarda çalışmalar Babil Talmudu ile yürütülür.
Talmud Yeruşalim (Kudüs Talmudu)
Talmud Bavli (Babil Talmud'u)
Babil Talmud'un modern basımı, Mişna'nın tamamını ve 37 Alt bölümünün Gemara'sını içerir. 5894 sayfa 2.5 milyon kelimeden fazla kelime içerir.
Talmud'un Çift sayfa olarak yazılır ve bu sağlı sollu sayfalara Daf adı verilir A ve B dafları bulunur ve “Altbölüm daf a/b” formatında ifade edilir (Şabat 20/b)
Babil Talmud'unun ilk yorumları, Raşi (Rabi Şlomo Yitsaki, 1040-1105) tarafından yapılmıştır. Yorumlar, çok ayrıntılı bir biçimde tüm Talmud'u kapsar, neredeyse bütün kelimeler açıklanır. Yorumlar Tosafot ("Ekler") olarak bilinir ve Dafların daha kolay anlaşılmasını sağlar.
Alıntı:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Talmud
http://www.sevde.de/islam_Ans/T/39.htm
http://gizliilimler.tr.gg/Talmud.htm